Deze bijdrage bevat de weerslag geschreven door Oktaaf Duerinckx van zijn deelname aan het Forum voor de Toekomst van Herinnering in mei 2017 in Neuengamme. We geven jou hier het integrale overzicht zoals gepubliceerd werd op de website van Meensel-Kiezegem ’44.
Samenwerking
Oktaaf Duerinckx praat met Sheila Perreira tijdensen het Forum „Toekomst van Herinnering“ 2017. © KZ-Gedenkstätte Neuengamme, 2017.
Van 29 april tot 3 mei waren Tom Devos en Oktaaf Duerinckxdoor Neuengamme gevraagd actief deel te nemen aan dit forum. Daar ontmoeten ze ook de leden van de Vriendenkring van Neuengamme (Erald de Wachter en Kristof Van Mierop, die tevens deelnamen aan het Forum, en later de voorzitter Mark Van den Driessche, die samen met o.a. Marc Kenes en Jos Lemmens een bezoek brachten aan Neuengamme en andere sites. Ook de voorzitter van de Nederlandse Vriendenkring nam deel aan het forum. De bevlogen Martine Letterie kenden we nog van tijdens de Herdenkingsweek in Meensel en is de drijvende kracht achter de herinneringswerking bij onze noorderburen.)
(Zo zagen en hoorden de inrichters en deelnemers onze bijdrage)
Het doel: De familiegeschiedenis delen, het racisme en de discriminatie van vandaag bestrijden en een pan-Europese herinnering creëren
Inhoud:
- Verslag van de bijeenkomst en vergadering van afstammelinge
- Panel Discussie: Waarom schrijven afstammelingen over hun familiegeschiedenis?
- Jeugdproject: „Raising Voices, Voices Keeping“
- Workshops over „Engagement tegen rechts-populisme, racisme en groepsgebonden onmenselijkheid“
Op de 72e verjaardag van het einde van de oorlog en de bevrijding van de kampen, vreesden veel deelnemers dat de Nazi-slachtoffers herdenken steeds minder belangrijk zal worden in de maatschappij. Bijgevolg richtte dit jaar het Forum zich ook op nieuwe vormen van herinnering.
Herdenkingsweek 2016
Tom Devos tijdens het Forum in mei. © KZ-Gedenkstätte Neuengamme, 2017.
Tom Devos van Meensel-Kiezegem ’44 gaf een overzicht van de Herdenkingsweek die de organisatie in augustus 2016 heeft gerealiseerd. Dit evenement stond op de verjaardag van de razzia’s van 1944 in het kleine Belgische dorp, dat resulteerde in de deportatie van 70 mensen naar Neuengamme. De organisatie had besloten een week lang diverse evenementen te presenteren om meer bezoekers aan te trekken met verschillende „onderhoudende items“.
Panel Discussie met vertegenwoordigers van onderzoekscentra / nationale monumenten
Tijdens het Forum van vorig jaar hebben de deelnemers veel belangstelling getoond om contact te hebben met vertegenwoordigers van overgangskampen van waaruit de gevangenen uiteindelijk naar het KZ Neuengamme werden gedeporteerd. Vertegenwoordigers van stichtingen/instellingen in België, Denemarken, Frankrijk en Nederland werden uitgenodigd om deel te nemen aan het Forum en hun werk te delen.
Carla Huismann van het National Memorial Kamp Amersfoort in Nederland en Oktaaf Duerinckx van het Memorial in Fort Breendonk in België woonde het Forum bij.
Olga Kolichenko voegde zich ook bij de panelleden als vertegenwoordiger van het Centrum voor Mondgeschiedenis in Varonezh, een Russisch onderzoekscentrum dat de geschiedenis van slavenarbeiders en hun nakomelingen bestudeert.
Kamp Amersfoort
Carla Huismann gaf een kort overzicht van de geschiedenis van Kamp Amersfoort en de plannen voor uitbreiding van de gedenkteken. Momenteel bezoeken veel schoolgroepen het monument. Er worden ook lezingen, boekpresentaties en andere educatieve projecten aangeboden. Eén van de nieuwe doelstellingen van de gedenkteken is het uitbreiden van de communicatie met afstammelingen van voormalige gevangenen. Er zal in oktober 2017 een herdenkingsmars gehouden worden waarin deelnemers de route van de voormalige gevangenen van het centraal station naar het kamp zullen volgen.
Fort Breendonk
Tijdens zijn presentatie over het Memorial van Fort Breendonk beschreef Oktaaf Duerinckx de verschrikkelijke omstandigheden die de gevangenen doorstaan. Terwijl het museum wordt bezocht door vele scholen, biedt het geen speciale programma’s voor afstammelingen. Het werd benadrukt dat het museum nog steeds wordt beheerd door de Belgische ministerie van Defensie. Naar de getuigenissen van voormalig gevangene Gaston Dewit (+) werd geïllustreerd dat het één van de meest onmenselijke kampen was van de Nazi’s. Dit kamp werd vooral beheerd door collaborateurs.
Gaston Dewit zag het kamp pas na de oorlog omdat hij steeds op de kamer moest rechtstaan en alleen naar buiten mocht met een zak over zijn hoofd. Vandaar dat hij ook sprak van een verbetering van omstandigheden (een buitenverblijf, zei hij) toen hij naar Buchenwald en later naar Bergen-Belsen werd verplaatst.
