
Mykola Titow doet al vele jaren onderzoek naar de geschiedenis van zijn beide ooms, die in de Tweede Wereldoorlog als dwangarbeider naar Duitsland werden weggevoerd en daar zijn gestorven. In 2017 en 2018 is hij om hun spoor te volgen door Duitsland gereisd. Hier bericht hij over zijn familie, de laatste wens van zijn moeder naar informatie over het lot van haar broers en over de waardevolle ontmoetingen tijdens zijn verblijf in Duitsland.
Een grote familie
Ik ben Mykola Iwanowitsch Titow, Oekraïens burger, geboren in 1953 in Timoschowka, gebied Michailowsk, district Saporosch. De tragische gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog hadden ernstige gevolgen voor mijn familie. Ik ben na de oorlog geboren, maar de oorlog heb ik nooit kunnen loslaten.
Mijn moeder en ik woonden bij mijn grootouders. Mijn ouders zijn nooit getrouwd geweest. Helaas zijn mijn grootouders vroeg gestorven. Hun verlies heeft mij mijn hele leven pijn gedaan.
Voor de oorlog waren ze een grote familie, waarin iedereen erg bij elkaar betrokken was. Mijn moeder had twee broers: Iwan Iljitsch Titow, geboren in 1923 en Nikolai Iljitsch Titow, geboren in 1926. Ze woonden allen in het dorp en hadden werk. Er was niets dat wees op het leed dat hen te wachten stond.
Mijn ooms stierven in Duitsland
Maar in 1942 veranderde de oorlog hun leven. De Nazi’s brachten de oudste zoon Iwan, hij was toen 19 jaar oud, naar een werkkamp in Duitsland. Hij was nog een jongen, die nog niet veel beleefd had en behalve zijn dorp nog niets had gezien. Hij moest in een fabriek werken.

Hij zal zeker bang geweest toen hij in het concentratiekamp Buchenwald, waar hij het gevangenenummer 6374 kreeg, opgesloten werd. Via het concentratiekamp Neuengamme kwam hij uiteindelijk in het buitenkamp Wittenberge. Hij is maar kort in dit concentratiekamp geweest. Ik vermoed dat hij op dat moment niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk gebroken was. Hij is in Wittenberge op de erebegraafplaats nabij het raadhuis begraven. Dankzij de Internationale Opsporingsservice (ITS) in Bad Arolsen ben ik in het bezit gekomen van de documenten betreffende de oudste oom. Ook kreeg ik informatie van de Internationale Opsporingsservice over de jongste oom. Foto’s van hen beiden heb ik niet. In de oorlog is alles verbrand.
Mijn oom Nicolai werd door de Nazi’s samen met zijn oudere broer weggevoerd, en wel naar de omgeving van Pritzwalk. Ook hij kwam niet naar huis terug. Zijn vrienden vertelden dat hij tijdens zijn arbeidsdienst is gestorven. Hij is begraven op de erebegraafplaats voor soldaten van het Rode Leger tegenover het station van Wittstock.
Het was de laatste wens van mijn moeder om iets aan de weet te komen over de verblijfplaatsen van haar broers. Dat was in de Sovjettijd niet mogelijk.
Ik heb nog wat aanvullend materiaal over mijn ooms verzameld, maar ik kan er geen kloppend verhaal van maken. Ik heb geprobeerd het van het Duits naar het Russisch te vertalen, maar het is moeilijk, omdat er bij ons in het dorp geen vertalers zijn.
De nicht van mijn moeder
In het huis van mijn grootouders woonde ook de zus van mijn grootmoeder met haar dochter. Ook zij werd naar Duitsland weggevoerd ten behoeve van de arbeidsdienst. Over haar heb ik nauwkeuriger informatie. Aan het einde van de oorlog werd ze door het Rode Leger bevrijd. Ze leerde een man kennen en trouwde daarmee. Samen gingen ze naar de Verenigde Staten. Ze woonde tot haar dood in Fort Lee.
De herinnering levend houden
De laatste paar jaar ben ik een
brievenschrijver geworden en wissel ik op verschillende internetfora
informatie uit over de misdaden van de Nazi’s. Ik heb een kleinzoon
en een kleindochter, die in mei 2019 15 jaar zijn geworden. Mijn
jongste kleinzoon is drie jaar. Ik wil graag de geschiedenis van mijn
familie opschrijven. De twee oudsten volgen al enige tijd extra taal-
en geschiedeniscursussen.
Vaak heb ik het materiaal dat ik over
mijn ooms heb verzameld in het herinneringscentrum van het
concentratiekamp Neuengamme en in de stad Wittenberge dankbaar
ingezien.
Zeer veel dank

Graag denk ik terug aan de herdenkingsplechtigheden in mei 2018 in het herinneringscentrum van het concentratiekamp Neuengamme ter gelegenheid van de 73ste verjaardag van het einde van de oorlog en de bevrijding van het concentratiekamp. Ik ben enthousiast over de organisatie en de inzet van de medewerkers van het herinneringscentrum en hun onbezoldigde helpers.
Graag wil ik nogmaals het herinneringscentrum van het concentratiekamp en de Vriendenkring van het concentratiekamp Neuengamme bedanken. Speciaal voor de mogelijkheid om samen met mijn dochter in augustus 2017 en mei 2018 de graven van mijn familieleden te bezoeken. Ook mijn familie is hiervoor heel dankbaar.
Vertaald door Krijn Smit, augustus 2019