De plaats La Jonquera markeert de grens tussen Frankrijk en Spanje aan de Middellandse Zee. Daar vonden aan het einde van de burgeroorlog, in de winter van 1938/39, deprimerende scènes plaats van een massale uittocht uit het deel van Spanje dat nog niet bezet was door de Franco-troepen. In dit dorp staat het MUME (Museu Memorial de l’Exili), zowel een museum als een gedenkteken.
Daar werd op 26 september 2020 de reizende tentoonstelling #Stolenmemory geopend. Er zijn meer dan 20 objecten te zien die in beslag zijn genomen van Spanjaarden die naar concentratiekampen zijn gedeporteerd. De meeste zijn horloges, maar ook foto’s, sleutels, ringen of vulpennen. Sommige van deze objecten zijn al teruggegeven aan de familieleden, andere nog niet. De meeste tentoongestelde voorwerpen waren van Spaanse gevangenen uit Neuengamme of een van de buitenkampen.
Voor de opening waren naast familieleden van de ex-gevangenen ook vertegenwoordigers van de verschillende vriendenkringen en herdenkingsverenigingen uit de regio uitgenodigd. De Catalaanse minister van Justitie, de burgemeester van La Jonquera en de directeur van het museum namen het institutionele deel over. Vervolgens werd in kleine groepen een rondleiding door de tentoonstelling gegeven. Het is jammer dat noch de aanwezige familieleden noch een van de vertegenwoordigers van de verenigingen het woord mochten nemen tijdens de opening. Daarom hebben de aanwezige leden van de Amical de Neuengamme de gelegenheid aangegrepen voor een informele ontmoeting, omdat de meesten van ons elkaar enkel digitaal kennen.
Deze tentoonstelling is er niet alleen om de tentoongestelde objecten te tonen en het lot van hun eigenaren te herdenken, maar ook om de zoektocht naar familieleden van de voormalige eigenaren te bevorderen.
De KZ-Neuengamme en het lot van de Spaanse gedeporteerden zijn grotendeels onbekend, niet alleen bij het publiek in Spanje, maar ook bij de verenigingen die actief zijn op het gebied van herdenking.
Vertaald door Karel van der Meer
