© Jesko Fezer, 2019 r
Wspaniałe wiadomości! Studio Projektowania Eksperymentalnego (Studio Experimentelles Design) ze studentami z Hochschule für Bildende Künste Hamburg (HfBK) (Universytet Sztuk Pięknych) zaprezentowało teraz ostateczny projekt dotaczacy zagadnienia:
Jak mógłby wyglądać nasz projekt „Ort der Verbundenheit” („Miejsce Połączenia”).
Od wielu lat pragniemy, aby Miejsce Pamięci Obozu Koncentracyjnego Neuengamme było dla krewnych z jak największej liczby krajów odpowiednią okazją do uhonorowania z imienia i nazwiska członka rodziny uwięzionego w Obozie Koncentracyjnym Neuengamme i wyrażenia osobistej solidarności z nim w historycznym miejscu jego cierpienia.
My – to członkowie grupy roboczej Nasza grupa składa się z krewnych byłych więźniów Obozu Koncentracyjnego Neuengamme i innych osób, które aktywnie wspierają naszą ideę. Należą do nich również członkowie Kola Przyjaciół Miejsca Pamięci Obozu Koncentracyjnego Neuengamme i Stowarzyszenia Neuengamme.
Studenci projektują „Miejsce Połączenia”
W maju 2018 r. Studenci HfBK zobowiązali się do wspierania „Miejsca Połączenia”. Następnie nastąpiło 18 miesięcy intensywnej współpracy. Studenci poświęcili czas, aby nas wysłuchać, poznać nasze historie i zrozumieć, co nazistowskie prześladowanie członka rodziny oznacza dla ich dzieci i wnuków. Szczegółowo zajmowali się historią obozu koncentracyjnego Neuengamme i terenami pamięci obozu koncentracyjnego. I opracowali wiele pomysłów na to, jak mogłoby wyglądać nasze „Miejsce Połączenia”.
W centrum ich propozycji, które były z nami gorąco dyskutowane, leżała podstawowa idea, że upamiętnienie i pamięć są aktywnymi procesami, które są przekazywane lub należy je przekazywać dalej.
W związku z tym, zamiast dużego pomnika, rozwinęli teraz ideę aktywnego podejścia do pamięci w formie „warsztatu”. Było też wiele projektów w tym zakresie. Najbardziej spodobał nam się jej pomysł zrealizowania „Miejsca Połączenia” jako warsztatu poligraficznego.
© Studio Projektowania Eksperymentalnego, 2019 r
Krewni mają głos
© Studio Projektowania Eksperymentalnego na podstawie tekstu Uty i Haliny Kühl, 2019
Krewni więźniów z Obozu Koncentracyjnego Neuengamme z całego świata mogą używać strony internetowej do tworzenia plakatów przypominających ich prześladowanych członków rodziny – niezależnie od tego, czy osoby te były tam więzione przez krótki czas, czy przez kilka lat, niezależnie od tego, czy przeżyły więzienie, czy też musiały oddać życie w Obozie Koncentracyjnym.
Plakaty te mogą być dowolnie projektowane, ze zdjęciami, rysunkami, cytatami, informacjami biograficznymi, listami do prześladowanych – krótko mówiąc, ze wszystkim, co przemawia z serca projektującego członka rodziny. Tutaj krewni mają głos!
Z projektów plakatów, są następnie produkowane płyty drukarskie, około dwa razy w roku, przez firmę wykorzystującą technologię laserową. Tablice te prezentowane są na terenie Miejsca Pamięci Obozu Koncentracyjnego na swobodnie widocznych półkach, w taki sposób, że nazwisko upamiętnionego więźnia jest łatwe do odczytania.
Nieść pamięć na cały świat
© Alyn Beßmann, 2019 r
Rzeczywisty tekst, który wygląda jak lustrzanie odwrócony na płycie drukarskiej, staje się czytelny tylko wtedy, gdy z bloków drukarskich powstają plakaty. Mogą być one drukowane przez samych krewnych, ale mogą być również – zgodnie z pomysłem uczniów – drukowane przez odwiedzających Miejsce Pamięci Obozu Koncentracyjnego, ewentualnie w ramach projektów edukacyjnych. Odbitki mogą być albo zabrane do domu i przekazane rodzinie, albo umieszczone w innych miejscach, aby pamięć o więźniach mogła być niesiona na cały świa.
Na terenie Miejsca Pamięci Obozu Koncentracyjnego dostępne są billboardy do prezentacji drukowanych plakatów. Ponadto wydruki mają być prezentowane online w formie archiwum cyfrowego i tym samym mogą być oglądane na całym świecie.
© Alyn Beßmann/ Studio Projektowania Eksperymentalnego, 2019 r
„Miejsce Połączenia“ jako wspólnota
Pracownia poligraficzna w Plattenhaus (Dom z paneli) obok fabryki cegieł klinkierowych byłego Obozu Koncentracyjnego Neuengamme.
© Studio Projektowania Eksperymentalnego, 2019 r
Dla „Miejsca Połączenia”, Plattenhaus został przeprojektowany i wyposażony w prasę drukarską. Na półce na zewnątrz, w drodze do drukarni można obejrzeć zarchiwizowane tam płyty drukarskie. Są one opatrzone nazwiskami więźniów obozów koncentracyjnych, którym są dedykowane. Plakaty krewnych wyświetlane są na billboardach wzdłuż ścieżki między cegielnią a Plattenhaus. Są one narażone na działanie czynników atmosferycznych i wyraźnie pokazują, że pamięć zanika. W przeciwieństwie do tego, płyty drukarskie umieszczone w zasięgu wzroku oferują trwałą formę pamięci. Jednak staje się to widoczne i czytelne dopiero po zakończeniu procesu drukowania. Pod tym względem płyty drukarskie są jednocześnie zaproszeniem do działania i zachowania pamięci poprzez przedrukowywanie plakatów.
© Studio Projektowania Eksperymentalnego, 2019 r
Istotny sukces projektu
W sierpniu 2019 r. studenci HfBK przedstawili swój projekt na piśmie Komisji Artystycznej Urzędu Kultury i Środków Przekazu. Komisja ekspertów wybrała projekt do finansowania w ramach programu „Sztuka w przestrzeni publicznej”. Projekt otrzyma z tego programu dofinansowanie na rozpoczęcie działalności w wysokości 17.300 Euro na rozwój i realizację „Miejsca Połączenia”. Dalsze środki zostaną przekazane z Miejsca Pamięci Obozu Koncentracyjnego Neuengamme.
Kolejne kroki
W listopadzie międzynarodowy obóz koncentracyjny Amicale Neuengamme (AIN) spotyka się w Hamburgu. Podobnie jak rok temu stowarzyszenia i grupy robocze osób, które przeżyły, oraz ich rodziny z różnych krajów, które są organizowane w ramach organizacji patronackiego, dają nam możliwość zaprezentowania stanu rozwoju „Miejsca Połączenia” wspólnego omówienia go i włączenia do niego swoich oświadczeń.
© Barbara Hartje, 2018 r
Jeśli teraz międzynarodowe stowarzyszenie zatwierdzi ostateczny projekt, to nadszedł czas na jego wdrożenie. „Miejsce Połączenia” zostanie otwarte z okazji 75. rocznicy zakończenia wojny i wyzwolenia obozów koncentracyjnych w związku z międzynarodowym wydarzeniem upamiętniającym na terenie Miejsca Pamieci Obozu Koncentracyjnego Neuengamme na początku maja 2020 roku.
Już ponad 50 krewnych więźniów Obozu Koncentracyjnego Neuengamme z wielu krajów zasygnalizowało nam, że chcieliby zaprojektować pamiątkę dla członka swojej rodziny.
Adres Kontaktowy: Uta i Halina Kühl: ort_der_verbundenheit@gmx.de
Tłumacz: Angelika Malczewska
