Połączenie nabiera kształtu – zatwierdzone finansowanie projektu

Wspaniałe wiadomości! Studio Projektowania Eksperymentalnego (Studio Experimentelles Design) ze studentami z Hochschule für Bildende Künste Hamburg (HfBK) (Universytet Sztuk Pięknych) zaprezentowało teraz ostateczny projekt dotaczacy zagadnienia:

Jak mógłby wyglądać nasz projekt „Ort der Verbundenheit” („Miejsce Połączenia”).

Od wielu lat pragniemy, aby Miejsce Pamięci Obozu Koncentracyjnego Neuengamme było dla krewnych z jak największej liczby krajów odpowiednią okazją do uhonorowania z imienia i nazwiska członka rodziny uwięzionego w Obozie Koncentracyjnym Neuengamme i wyrażenia osobistej solidarności z nim w historycznym miejscu jego cierpienia.

My – to członkowie grupy roboczej Nasza grupa składa się z krewnych byłych więźniów Obozu Koncentracyjnego Neuengamme i innych osób, które aktywnie wspierają naszą ideę. Należą do nich również członkowie Kola Przyjaciół Miejsca Pamięci Obozu Koncentracyjnego Neuengamme i Stowarzyszenia Neuengamme.

Studenci projektują „Miejsce Połączenia”

W maju 2018 r. Studenci HfBK zobowiązali się do wspierania „Miejsca Połączenia”. Następnie nastąpiło 18 miesięcy intensywnej współpracy. Studenci poświęcili czas, aby nas wysłuchać, poznać nasze historie i zrozumieć, co nazistowskie prześladowanie członka rodziny oznacza dla ich dzieci i wnuków. Szczegółowo zajmowali się historią obozu koncentracyjnego Neuengamme i terenami pamięci obozu koncentracyjnego. I opracowali wiele pomysłów na to, jak mogłoby wyglądać nasze „Miejsce Połączenia”.

W centrum ich propozycji, które były z nami gorąco dyskutowane, leżała podstawowa idea, że upamiętnienie i pamięć są aktywnymi procesami, które są przekazywane lub należy je przekazywać dalej.

W związku z tym, zamiast dużego pomnika, rozwinęli teraz ideę aktywnego podejścia do pamięci w formie „warsztatu”. Było też wiele projektów w tym zakresie. Najbardziej spodobał nam się jej pomysł zrealizowania „Miejsca Połączenia” jako warsztatu poligraficznego.

Krewni mają głos

Krewni więźniów z Obozu Koncentracyjnego Neuengamme z całego świata mogą używać strony internetowej do tworzenia plakatów przypominających ich prześladowanych członków rodziny – niezależnie od tego, czy osoby te były tam więzione przez krótki czas, czy przez kilka lat, niezależnie od tego, czy przeżyły więzienie, czy też musiały oddać życie w Obozie Koncentracyjnym.

Plakaty te mogą być dowolnie projektowane, ze zdjęciami, rysunkami, cytatami, informacjami biograficznymi, listami do prześladowanych – krótko mówiąc, ze wszystkim, co przemawia z serca projektującego członka rodziny. Tutaj krewni mają głos!

Z projektów plakatów, są następnie produkowane płyty drukarskie, około dwa razy w roku, przez firmę wykorzystującą technologię laserową. Tablice te prezentowane są na terenie Miejsca Pamięci Obozu Koncentracyjnego na swobodnie widocznych półkach, w taki sposób, że nazwisko upamiętnionego więźnia jest łatwe do odczytania.

Nieść pamięć na cały świat

Rzeczywisty tekst, który wygląda jak lustrzanie odwrócony na płycie drukarskiej, staje się czytelny tylko wtedy, gdy z bloków drukarskich powstają plakaty. Mogą być one drukowane przez samych krewnych, ale mogą być również – zgodnie z pomysłem uczniów – drukowane przez odwiedzających Miejsce Pamięci Obozu Koncentracyjnego, ewentualnie w ramach projektów edukacyjnych. Odbitki mogą być albo zabrane do domu i przekazane rodzinie, albo umieszczone w innych miejscach, aby pamięć o więźniach mogła być niesiona na cały świa.

Na terenie Miejsca Pamięci Obozu Koncentracyjnego dostępne są billboardy do prezentacji drukowanych plakatów. Ponadto wydruki mają być prezentowane online w formie archiwum cyfrowego i tym samym mogą być oglądane na całym świecie.

„Miejsce Połączenia“ jako wspólnota

Pracownia poligraficzna w Plattenhaus (Dom z paneli) obok fabryki cegieł klinkierowych byłego Obozu Koncentracyjnego Neuengamme.

Dla „Miejsca Połączenia”, Plattenhaus został przeprojektowany i wyposażony w prasę drukarską. Na półce na zewnątrz, w drodze do drukarni można obejrzeć zarchiwizowane tam płyty drukarskie. Są one opatrzone nazwiskami więźniów obozów koncentracyjnych, którym są dedykowane. Plakaty krewnych wyświetlane są na billboardach wzdłuż ścieżki między cegielnią a Plattenhaus. Są one narażone na działanie czynników atmosferycznych i wyraźnie pokazują, że pamięć zanika. W przeciwieństwie do tego, płyty drukarskie umieszczone w zasięgu wzroku oferują trwałą formę pamięci. Jednak staje się to widoczne i czytelne dopiero po zakończeniu procesu drukowania. Pod tym względem płyty drukarskie są jednocześnie zaproszeniem do działania i zachowania pamięci poprzez przedrukowywanie plakatów.

Istotny sukces projektu

W sierpniu 2019 r. studenci HfBK przedstawili swój projekt na piśmie Komisji Artystycznej Urzędu Kultury i Środków Przekazu. Komisja ekspertów wybrała projekt do finansowania w ramach programu „Sztuka w przestrzeni publicznej”. Projekt otrzyma z tego programu dofinansowanie na rozpoczęcie działalności w wysokości 17.300 Euro na rozwój i realizację „Miejsca Połączenia”. Dalsze środki zostaną przekazane z Miejsca Pamięci Obozu Koncentracyjnego Neuengamme.

Kolejne kroki

W listopadzie międzynarodowy obóz koncentracyjny Amicale Neuengamme (AIN) spotyka się w Hamburgu. Podobnie jak rok temu stowarzyszenia i grupy robocze osób, które przeżyły, oraz ich rodziny z różnych krajów, które są organizowane w ramach organizacji patronackiego, dają nam możliwość zaprezentowania stanu rozwoju „Miejsca Połączenia” wspólnego omówienia go i włączenia do niego swoich oświadczeń.

Jeśli teraz międzynarodowe stowarzyszenie zatwierdzi ostateczny projekt, to nadszedł czas na jego wdrożenie. „Miejsce Połączenia” zostanie otwarte z okazji 75. rocznicy zakończenia wojny i wyzwolenia obozów koncentracyjnych w związku z międzynarodowym wydarzeniem upamiętniającym na terenie Miejsca Pamieci Obozu Koncentracyjnego Neuengamme na początku maja 2020 roku.

Już ponad 50 krewnych więźniów Obozu Koncentracyjnego Neuengamme z wielu krajów zasygnalizowało nam, że chcieliby zaprojektować pamiątkę dla członka swojej rodziny.

---

Adres Kontaktowy: Uta i Halina Kühl: ort_der_verbundenheit@gmx.de

---

---

Tłumacz: Angelika Malczewska